Πριν από τέσσερα χρόνια, εν μέσω της κρίσης του ευρώ, η Ευρωπαϊκή Ένωση βραβευόταν με το Νομπέλ Ειρήνης.

Με χαμόγελα και φανερή ικανοποίηση οι Πρόεδροι των τριών θεσμικών οργάνων πόζαραν κρατώντας το, Μέρκελ και Ολάντ ύψωναν -καταχειροκροτούμενοι από τους υπόλοιπους ευρωπαίους ηγέτες- τα ενωμένα χέρια τους, ο Μπαρόζο τόνιζε πάνω απ’ όλα το κοινό νόμισμα, είναι το πλέον ορατό σύμβολο της ενότητάς μας, θα το υπερασπιστούμε.

Από τότε μοιάζει να έχει μεσολαβήσει αιώνας· η Ε.Ε. δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο μία κρίση -αυτή του ευρώ- αλλά πολλές και εξίσου δύσκολες: προσφυγικό, σφράγισμα συνόρων, έξαρση του λαϊκισμού, τρομοκρατία, «Brexit».

Όλα αυτά μαζί αλλά με ιδιαίτερη έμφαση στο τελευταίo, δηλαδή το ενδεχόμενο εξόδου της Βρετανίας -της έκτης μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου- από την Ε.Ε., συζητώνται αδιαλείπτως αυτές τις ημέρες στο Φόρουμ του Νταβός με τις απόψεις να συγκλίνουν στο ότι η ίδια η Ε.Ε. είναι πλέον ο μεγάλος ασθενής της Ευρώπης.

Το τέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης;

«Eάν οι Βρετανοί ψηφίσουν για να φύγουν από την Ε.Ε. το 2016 ή το 2017, το Ηνωμένο Βασίλειο πιθανότατα θα διαλυθεί ενώ στο σύνολό του το σχέδιο της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης θα αντιμετωπίσει ανυπέρβλητα εμπόδια».

Αυτό γράφει, μεταξύ άλλων, έκθεση του Φόρουμ με τίτλο «Ευρώπη: Τι να προσέξετε το 2016 – 2017» και εξηγεί:

Το ίδιο το Ηνωμένο Βασίλειο θα διαλυθεί αφής στιγμής είναι σχεδόν βέβαιο ότι η Σκωτία θα ψηφίσει για να φύγει από το Η.Β. και να προσχωρήσει στην Ε.Ε. - κάτι το οποίο πιθανότατα τα άλλα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα δεχτούν παρά το προηγούμενο που θα δημιουργήσει για άλλες περιοχές που θέλουν να αποσχιστούν. Πέραν του Ηνωμένου Βασιλείου, ένα Brexit θα μπορούσε να υποδαυλίσει, έτι περαιτέρω, λαϊκιστικά κινήματα. Αιτήματα ενδέχεται να τεθούν για δημοψηφίσματα με ερώτημα την παραμονή ή όχι στην Ε.Ε. σε Ολλανδία, Γαλλία, Τσεχία και αλλού.

Ήδη, επισημαίνει η έκθεση, πιεσμένοι οι Ευρωπαίοι πολίτες από την πολυετή κρίση του ευρώ έχουν χάσει τον μπούσουλα με την Ε.Ε. και την ουσία της ύπαρξής της:

• Έξι στους 10 δεν πήγαν να ψηφίσουν στις ευρω-εκλογές του 2014
• Μόλις 4 στους 10 είχαν θετική άποψη για την Ε.Ε. το 2015
• Με εξαίρεση τους Πορτογάλους, ιεράρχησαν -στο ευρωβαρόμετρο του φθινοπώρου 2015- το μεταναστευτικό ως το σημαντικότερο πρόβλημα της Ε.Ε.

Ειδικά το προσφυγικό και οι συνθήκες που δημιουργούν τα τείχη που υψώνονται στην Ευρώπη -δηλαδή, εμπόδια στην ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων και αγαθών αλλά και πίεση από λαϊκιστικές δυνάμεις και από τα δεξιά και από τα αριστερά- σχεδόν μονοπωλούν τις συζητήσεις στις, κεκλεισμένων των θυρών, συνομιλίες στο Νταβός, μεταδίδει το Ρόιτερς.

«H Ευρώπη αντιμετωπίζει υπαρξιακή κρίση, διαλύεται» εκτιμά ο δισεκατομμυριούχος επενδυτής, Τζορτζ Σόρος και δεν είναι ο μόνος που εκφράζει τέτοιες ανησυχίες.

Το «κακό» σενάριο

Το «κακό» σενάριο, σύμφωνα με την έκθεση του Φόρουμ που αναφέραμε παραπάνω, εάν οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν καταφέρουν να συντονιστούν για να αντιμετωπίσουν τα κρίσιμα ζητήματα που έχουν μπροστά τους, θα μπορούσε να σημάνει:

• Επαναφορά των εσωτερικών συνόρων μέχρι το 2018
• Νίκη της Μαρίν Λεπέν στις γαλλικές Προεδρικές εκλογές το 2017
• Συνταγματική κρίση στην Ισπανία και κήρυξη στρατιωτικού νόμου μετά από απόφαση των Καταλανών να αποσχιστούν το 2019
• Κρίση χρέους στην Ιταλία το 2025 και εκτίναξη στο 14% της ανεργίας στην Ε.Ε.

Πάντως, υπό το φόβο, ενδεχομένως, αυτοεκπληρούμενης προφητείας η έκθεση επισημαίνει ότι αυτό το «κακό» σενάριο κινείται στη σφαίρα της φαντασίας και δεν αποτελεί πρόβλεψη...